MEMORIAŁ

MIESZKAŃCÓW ELBLĄGA

w sprawie

zmiany przynależności Ziemi Elbląskiej

Stowarzyszenie „Ziemia Elbląska do Pomorza”, działając w imieniu społeczności obywatelskiej Elbląga i Ziemi Elbląskiej domaga się ponownego rozpatrzenia problemu przynależności Elbląga i całego naturalnego subregionu elbląskiego po 4 latach, które upłynęły od wprowadzenia reformy podziału administracyjnego kraju.

Stowarzyszenie stwierdza, że skorygowanie granic województw Pomorskiego i Warmińsko- Mazurskiego oraz przyłączenie Ziemi Elbląskiej do woj. Pomorskiego byłoby powrotem do normalności dla 130 tys. Elblążan i ok. 300 tys. Mieszkańców subregionu elbląskiego.

            Stwierdzamy, że obecne granice województw, które rozcięły swój naturalny subregion elbląski oraz obszar ekosystemu Żuław i Zalewu Wiślanego zostały przesądzone w 1998 roku przez polityków, w tym również elbląskich, z pogwałceniem przesłanek merytorycznych oraz wbrew opiniom społeczności lokalnej.

            Efekty tych decyzji okazały się dla Elbląga tragiczne. Przerwanie naturalnych powiązań miasta z większą częścią dotychczas obsługiwanego subregionu (powiaty: malborski, nowodworski i sztumski), która znalazła się w innym niż Elbląg województwie spowodowało pogorszenie sytuacji społeczno-gospodarczej. Bezrobocie w mieście osiągnęło ponad 25%, w powiecie ziemskim około 34%, wzrosła sfera ubóstwa i niewiary w możliwość rozwoju w przyszłości.

            Aby zrozumieć istotę problemu przynależności Elbląga należy przeanalizować wiele aspektów, w tym tradycje historyczno-kulturalne mieszkańców, powiązania przestrzenne ekosystemów w układach zlewniowych, wytworzone historyczne powiązania funkcjonalne systemów osadniczych oraz powiązania gospodarcze.

            Do 1945 roku system osadniczy Dolnego Powiśla (Pomorza Nadwiślańskiego) wchodził w skład Prus Wschodnich ze stolicą w Królewcu, który stanowił metropolię regionalną dla tego obszaru. Powstały wtedy główne ciągi infrastruktury komunikacyjnej skierowane na tę metropolię. Nie wykształciły się natomiast ciągi poprzeczne, a osadnicze systemy subregionalne Elbląga i Olsztyna są wyraźnie przedzielone terenami słabiej zaludnionymi i zubranizowanymi.

            Po 1945 roku, kiedy przerwana została ciągłość tradycji kulturowych w związku z prawie całkowitą wymianą ludności tych ziem – rozpoczęła się integracja terenów położonych nad Zatoką Gdańską. Po odcięciu Królewca od południowej części dawnych Prus Wschodnich nieprzekraczalną dla zwykłych obywateli granicą, niekwestionowaną stolicą całego Pomorza Wschodniego stał się Gdańsk. Elbląg z uwagi na tradycyjny przemysł ciężki, kooperujący ze stoczniami Gdańska i Gdyni a także współpracę w zakresie gospodarki morskiej na Zalewie Wiślanym i Mierzei i ochrony przeciwpowodziowej Żuław stał się naturalnym partnerem miast położonych nad Zatoką Gdańską oraz w Delcie Wisły, jak Gdańsk, Gdynia, Tczew i Malbork. Przez wiele lat wykształciła się w Elblągu kadra techniczna wyspecjalizowana w rozwiązywaniu problemów Żuław i rejonu nadzalewowego – naturalnego ekosystemu, wymagającego spójnej strategii przestrzenno – gospodarczej.

            W ciągu 24 lat funkcjonowania województwa elbląskiego została też zbudowana infrastruktura techniczna i społeczna obsługująca teren dawnego województwa, pokrywający się w większej części z naturalnym subregionem elbląskim.

            Dla Elbląga i Ziemi Elbląskiej priorytetowe cele strategiczne to:

·       Rozwój gospodarczy oparty na modernizacji lądowego korytarza transportowego Gdańsk(Tczew) – Elbląg – Kaliningrad – Helsinki (Sankt Petersburg),

·       Modernizacja i wykorzystanie transportowe dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego,

·       Zapewnienie bezpieczeństwa przed powodzią na Żuławach i terenach nadmorskich,

·       Pełne wykorzystanie walorów rejonu Zalewu i Żuław : przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych dla rozwoju turystyki, przy uwzględnieniu zasad rozwoju zrównoważonego.

      O ile cele te są ściśle zintegrowane z wieloma priorytetami aglomeracji gdańskiej, to dla Olsztyna będą one miały zawsze charakter marginalny, a w przypadku preferencji dla międzynarodowych korytarzy transportowych interesy Elbląga i Olsztyna są wyraźnie sprzeczne, Świadczy o tym długoletnia rywalizacja pomiędzy orędownikami odbudowy drogi Kaliningrad – Elbląg – Gdańsk a zwolennikami drogi Kaliningrad – Olsztyn – Warszawa.

Subregion elbląski obejmujący prawie w całości obszar dawnego województwa elbląskiego, a w szczególności prawobrzeżne Żuławy i część Zalewu Wiślanego oraz sąsiadujące z Zalewem od południa powiaty elbląski i braniewski, winien w całości znaleźć się w jednym nowym województwie. Wynika to z konieczności wdrażania spójnej polityki przestrzenno-gospodarczej na obszarze całego ekosystemu Żuław i Zalewu Wiślanego.

Subregion elbląski winien w całości znaleźć się w województwie pomorskim. Dotychczas ukształtowane związki społeczne między Elblągiem i miejscowościami rejonu Zalewu Wiślanego i delty Wisły a metropolią trójmiejską jako naturalną stolicą regionu liczy się znaczącą liczbą przejazdów między Elblągiem a Gdańskiem. Wielkość ruchu na tej trasie wynika ze ścisłych związków kooperacyjnych z firmami Wybrzeża istniejącymi w Elblągu od ponad stu pięćdziesięciu lat, jest także wyrazem częstotliwości korzystania przez mieszkańców subregionu elbląskiego z usług instytucji trójmiejskich. Najatrakcyjniejszy w północnej Polsce ośrodek miejski z wieloma wyższymi uczelniami, teatrami, szpitalami i innymi specjalistycznymi usługami jest oddalony od Elbląga tylko o 45 minut jazdy samochodem. Olsztyn – średni ośrodek subregionalny, o niewiele większej niż elbląska ofercie usługowej, położony jest od tego miasta o dwie godziny jazdy i nie jest dla Elbląga atrakcyjną metropolią regionalną.

Należy jednocześnie podkreślić, że ostatnie 4 lata potwierdziły błędność podziału terytorialnego. Podział ten nie został zaakceptowany przez społeczeństwo Elbląga, na co miała również wpływ dotychczasowa postawa władz i elit olsztyńskich. Cechował ją władczy i paternalistyczny stosunek do mieszkańców naszego miasta i rejonu traktowanego jako podbitą kolonię o peryferyjnym znaczeniu dla metropolii.

Na taką degradację roli naszego miasta i subregionu nie możemy się zgodzić. Oznaczałoby to rezygnacje z naturalnych aspiracji d rozwoju w ramach zasad przyjętych przez Unię Europejską, do której dążymy. Zgodnie z tymi zasadami podstawowym priorytetem tworzenia regionów samorządowych winna być zawsze wola mieszkańców i wspólnota interesów.

Memoriał podpisał zarząd stowarzyszenia w osobach:

Tamara Ostaszewska Pluta   - prezes

Teresa Bocheńska                - wiceprezes

Zygmunt Tadrowski             - wiceprezes

 Edward Bryk                      - sekretarz

  Kalendarium społecznego oporu przeciw ustaleniu nowych granic województw w 1998r.

1. grudzień 1998       -  negatywne stanowisko Rady Miejskiej w Elblągu;

2. wrzesień 1999      -  konferencja w Bibliotece Elbląskiej z udziałem           elblążan,    przedstawicieli  woj. Pomorskiego i warmińsko-mazurskiego;

3. październik 1999  -  konsultacje społeczne: frekwencja 44,7% uprawnionych, 98/7% głosów za przynależnością do województwa pomorskiego;

4. grudzień 1999      -  I uchwała Rady Miasta, wyrażająca wolę podjęcia starań o zmianę przynależności administracyjnej Elbląga;

5. grudzień 1999      -  wniosek rady Miejskiej Elbląga do Rady Ministrów w sprawie zmiany granic województw;

6. styczeń 2002        -  powstanie stowarzyszenia „Ziemia Elbląska do Pomorza”

7. I kwartał 2002     -  prace Forum społecznego Elbląga powołanego przez Zarząd Miasta Elbląga Zarząd Regionu NSZZ

                                   „ Solidarność”: w ramach Forum zespół d.s. przyłączenia Elbląga do Pomorza pod kierunkiem Mirosława Kozłowskiego (przewodniczący ZR NSZZ „Solidarność”) i Andrzeja Kempińskiego (przewodniczący Rady Miasta). Stanowisko w.w. zespołu wyrażające konieczność podjęcia starań o zmianę granic województw;

8. kwiecień 2002     -  II uchwała Rady Miejskiej w Elblągu wyrażająca wolę podjęcia starań o zmianę przynależności administracyjnej Elbląga;

9. 11.04.2002         -  II wniosek Rady Miejskiej w Elblągu do Rady Ministrów w sprawie zmiany granic województw.

  MEMORIAŁ OTRZYMALI:

1. Prezydent RP

2. Marszałek Sejmu

3. Marszałek Senatu

4. Prezes Rady Ministrów

5. Przewodniczący Komisji Sejmowych:

• Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej

• Administracji i Spraw Wewnętrznych

• Ustawodawczej

6. Przewodniczący Senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i       Administracji

7. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

8. Parlamentarzyści z województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego

9. Wojewoda Pomorski

10. Wojewoda Warmińsko-Mazurski

11. Przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego

12. Przewodniczący Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego

13. Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego

14. Marszałek Województwa Pomorskiego

15. Związek Miast Polskich

WIADOMOŚCI Z OSTATNIEJ CHWILI

Stowarzyszenie „ Ziemia Elbląska do Pomorza " z satysfakcją przyjęło

decyzję władz miasta o skierowaniu do Rady Ministrów RP w imieniu Rady

Miejskiej wniosku o wyłączeniu Elbląga i okolicznych gmin z granic

województwa warmińsko-mazurskiego i przyłączenia do województwa

pomorskiego. Zdajemy sobie sprawę z trudności związanych z realizacją

wniosku, wierzymy jednak, że nasze argumenty i ich jakość przekonają

racjonalnie, sprawujący władzę Rząd RP.

Mamy nadzieję, że nowo wybrana Rada Miasta będzie kontynuować

działania swoich poprzedników, a to w przyszłości przyniesie efekty

satysfakcjonujące mieszkańców.

Tysiące mieszkańców Elbląga podpisało się na liście „ Jestem za

przyłączeniem Ziemi Elbląskiej do Pomorza ". Stowarzyszenie wysłało pisma

do organizacji, innych stowarzyszeń, partii politycznych, honorowych

obywateli Elbląga z prośbą o zajęcie stanowiska wobec naszych działań. Jako

pierwsze odpowiedziałyOkręgowa Izba Lekarska / zrzeszająca 1200 osób /

oraz Związek Zawodowy „Solidarności" /' 8500 osób /'. Zdecydowanie poparły

nasze działania i widzą szansę rozwoju Elbląga w woj. Pomorskim. Równie

zdecydowanie wszelkie działania w kierunku zmiany przynależności

administracyjnej naszego miasta popiera Polska Organizacja Bezrobotnych.,

Oddział w Elblągu, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Oddział w Elblągu,

Elbląskie Stowarzyszenie Amazonek oraz inne, nie mniej ważne, organizacje i

stowarzyszenia. Honorowi obywatele Elbląga też „ całą mocą i całym sercem "

poparli nasze działania. Polskie Stronnictwo Ludowe wspiera nasze działania

przypominając, że jako jedyna partia w Polsce było zdecydowanie przeciwne

nowemu podziałowi administracyjnemu kraju. Porozumienie Środowisk

Centroprawicowych Ziemi Elbląskiej, w skład której wchodzą: Diecezjalny

Instytut Akcji Katolickiej Diecezji Elbląskiej, Stowarzyszenie Rodzin

Katolickich, Towarzystwo Przyjaciół KUL, Katolickie Stowarzyszenie

„ Civitas Christiana ", Solidarni w Wyborach, Klub „ Wspólnota Elbląska ",

Forum Rodzinne, Chadecja III RP, uważają, że miejsce Elbląga i szansę jego

rozwoju w aspekcie społeczno-kulturalnym i gospodarczym znajdują się w

regionie pomorskim. Platforma Obywatelska z kolei uważa, że nowy podział

administracyjny kraju, nie był dobrym rozwiązaniem, ale w chwili obecnej dla

miasta Elbląga nie jest to sprawa ważna. Nie otrzymaliśmy odpowiedzi od

innych partii politycznych, między innymi od SLD i PiS.

Wspomniane działania traktujemy jako swego rodzaju konsultacje

społeczne. Wspierając działanie Rady Miejskiej Stowarzyszenie wyśle do władz

krajowych, wojewódzkich i parlamentarzystów memoriał, który opublikuje na

łamach prasy. Z dużym zaniepokojeniem obserwujemy pojawiające się ostatnio

głosy niektórych kandydatów na wybory o porozumieniu Olsztyna z Elblągiem.

Miniony czas i doświadczenia dowodzą, że jest to zwykły populizm

przedwyborczy.

Do członków i sympatyków Stowarzyszenia

Treść pisma wysłanego do przewodniczących Rad Gmin o zajęcie stanowiska oraz zaproszenie zainteresowanych na spotkanie.    

Stowarzyszenie powstało, bo uważamy, że nowa władza powinna usłyszeć głos mieszkańców Elbląga i Ziemi Elbląskiej. Twierdzimy, że podział administracyjny został przeprowadzony w sposób nieprzemyślany, co potwierdzają choćby wciąż dokonywane korekty. Elblągowi pod każdym względem bliżej jest do Pomorza. Okres przynależności do woj. warmińsko-mazurskiego to zepchnięcie do zaścianka.

Wcześniej miasto rozwijało się, budowało, było szansą dla mieszkańców. Obecnie w Elblągu panuje marazm, bezrobocie, młodzi ludzie nie wiążą z nim swoich planów na przyszłość. Uciekają. Lekceważenie nas prze Olsztyn jest aż nazbyt widoczne.

Dotychczasowa działalność stowarzyszenia i planowane zamierzenia:

1.  w Elblągu zostało powołane Forum Społeczne. Jeden z zespołów Forum zajmował się sprawą zmiany przynależności terytorialnej Elbląga. Stowarzyszenie brało udział w pracach tego zespołu;

2.  nawiązaliśmy kontakt z podobnym stowarzyszeniem ze Słupska - Koszalina, którego celem jest utworzenie województwa środkowo- pomorskiego. Mieszkańcy Słupska uważają, że przyłączenie ich do Pomorza było również nieprzemyślane i nieuzasadnione. Oba stowarzy- szenia uzgodniły działania na rzecz korekty podziału terytorialnego kraju, wymianę dokumentów, wspólne spotkania z władzami wojewódzkimi, krajowymi, parlamentarzystami. Planujemy ponadto wspólne sympozjum naukowe (jesień 2002 r.);

3. do naszego stowarzyszenia przyjmujemy nowych członków (składka wynosi symboliczną złotówkę miesięcznie), którzy wspierają nasze działania wpisując się do Księgi Mieszkańców;

4. w czasie trwania Dni Elbląga w dniach 21-23 czerwca 2002 r. reklamowaliśmy ideę przyłączenia Ziemi Elbląskiej do Pomorza, tym samym wspieraliśmy uchwałę Rady Miejskiej, dotyczącą wznowienia procedury prowadzącej do zmiany przynależności administracyjnej Elbląga. W ciągu tylko dwóch dni (trzeciego padał ulewny deszcz) poparło nasze działania ok. 300 osób. Mamy też swoją piosenkę (tekst w załączeniu);

5. 5. założyliśmy stronę intemetową, co umożliwia osobom zainteresowanym dostęp do aktualnych informacji o na- szych działaniach. Było to możliwe, dzięki życzliwości i uprzejmości firmy Softel;

6. zgodnie z podjętymi przez stowarzyszenie ustaleniami zwróciliśmy się do firm, organizacji,   środowisk  gospodarczych,   naukowych,   technicz- nych,   partii politycznych o zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie i opinie na temat naszych działań (odpowiedzi zamieścimy w intemecie - uważamy, że znajomość tych stanowisk należy się mieszkańcom naszego regionu) ;

7. planujemy zorganizowanie walnego zebrania członków stowarzyszenia oraz przedstawicieli organizacji, które odpowiedzą na nasze pisma. Na spotkaniu tym sformułujemy odpowiednie postulaty do władz;

8. na festynie Solidarności, który odbędzie się 31 sierpnia w elbląskim parku Bażantarnia, mamy zamiar ponownie zorganizować akcję promującą działania na rzecz przyłączenia Ziemi Elbląskiej do Pomorza - podobnie jak w Dniach Elbląga. Głęboko przekonani, że korekta przeprowadzonego w styczniu 1999 roku podziału administracyjnego jest niezbędna, prosimy o wyrażenie Państwa stanowiska w przedmiotowej sprawie i udział w planowanym spotkaniu.

_{Z wyrazami szacunku}        

_{Tamara Ostaszewska-Pluta}    

Treść pisma wysłanego do znanych i ogólnie szanowanych osób miasta Elbląga.



   Stowarzyszenie „Ziemia Elbląska do Pomorza" z szacunkiem in- formuje, że 11 kwietnia 2002r. na podstawie art. 18, ust. l ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samo- rządzie gminnym (jedn. tekst Dz. U. z 2001 r. Nr 142, po. 1591 ze zm.) Rada Miejska w Elblągu uznała za celowe wznowienie do dnia 30 września 2002r. procedury mającej na celu ponowienie wniosku w sprawie zmiany przynależności administracyjnej Elbląga. Rada Miejska zwróciła się również do gmin o podjęcie podobnych uchwał.
   Stowarzyszenie „Ziemia Elbląska do Pomorza" popiera te działania, gdyż nie zgadzamy się z obecnym, chybionym podziałem administracyjnym. Do wniosku Rady Miejskiej pragniemy dołączyć opinie: firm, środowisk gospodarczych, naukowych, technicznych i oświatowych, dlatego zwracamy się do Pana/Pani z uprzejmą prośbą o zajęcie stanowiska w tej tak istotnej dla wszystkich elblążan sprawie.
    Bardzo zależy nam na poparciu przez Pana/Panią naszego przedsięwzięcia. Będziemy wdzięczni za pisemne stanowisko w tej sprawie.
   W sierpniu 2002r. odbędzie się walne zebranie, na które Stowarzyszenie zaprosi: osobistości, przedstawicieli firm, środowisk gospodarczych, naukowych, technicznych i oświatowych. Po nim planujemy podpisanie oficjalnego pisma do władz samorządowych, wojewódzkich i krajowych.
   Liczymy na obecność Pana/Pani na tym, tak ważnym dla nas, spotkaniu, o terminie, którego powiadomimy odrębnym pismem.


                                            Z wyrazami szacunku:               

                                         Tamara Ostaszewska-Pluta       

Treść pisma wysłanego do RADIA EL dn 17.06.2002

Stowarzyszenie „Ziemia Elbląska do Pomorza" w czasie trwania „Dni Elbląga" (21-23.VI.2002r.) na Bulwarze Zygmunta Augusta w punkcie vis-a-vis mostu-kładki, na rogu po stronie estrady będzie reklamowało ideę przyłączenia Elbląga do Pomorza oraz uchwałę Rady Miasta w sprawie wznowienia procedury mającej na celu zmianę przynależności administracyjnej naszego miasta.

Mieszkańcy Elbląga i wszyscy zainteresowani wraz z kapelą elbląską będą śpiewać piosenkę (świetnie napisaną przez p. Wojciecha Karpińskiego). Wśród sympatyków rozdamy gadżety (ulotki, czapeczki, chorągiewki, baloniki) z logo Stowarzyszenia. Piosenkę będzie też można usłyszeć na ulicach Elbląga, a napisy reklamujące Stowarzyszenie sprawią, że będzie nas widać i słychać!

Zapraszamy po informacje z pierwszej ręki.

Treść pisma wysłanego do firm i instytucji elbląskich dn 17.06.2002 

 Stowarzyszenie "Ziemia Elbląska do Pomorza" z szacunkiem informuje, że: 11 kwietnia 2002 na podstawie art. 18 ust. l ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jedn. Tekst Dz. U. z 2001 r. - nr 142, poz. 1591 ze zm.) Rada Miejska w Elblągu uznała za celowe wznowienie do dnia 30 września 2002 r. procedury mającej na celu ponowienie wniosku w sprawie zmiany przynależności administracyjnej Elbląga.

   Rada Miejska zwróciła się również do gmin o podjęcie podobnych uchwał.

   Stowarzyszenie „Ziemia Elbląska do Pomorza" popiera te działania, gdyż nie zgadzamy się z obecnym, chybionym podziałem administracyjnym. Do wniosku Rady Miejskiej pragniemy dołączyć opinie: firm, środowisk gospodarczych, naukowych, technicznych i oświatowych , dlatego zwracamy się do Pani Pana/Państwa z uprzejmą prośbą o zajęcie stanowiska w tej tak istotnej dla wszystkich elblążan sprawie.

   W sierpniu 2002 r. odbędzie się walne zebranie, na które Stowarzyszenie zaprosi: osobistości, przedstawicieli firm, środowisk gospodarczych, naukowych, technicznych i oświatowych. Po nim planujemy podpisanie oficjalnego pisma do władz samorządowych, wojewódzkich i krajowych.

Prosimy o przesyłanie uchwalonych stanowisk na adres Stowarzyszenia.

  06.05.2002r. odbyło się kolejne spotkanie członków stowa- rzyszenia "Ziemia Elbląska do Pomorza". Przedstawiono i omówiono na nim dokonania w ostatnich  tygodniach oraz najbliższe przedsięwzięcia.